Nielsen Beynəlxalq Tədqiqat şirkəti pandemiya dövründən sonra ayrı-ayrılıqda həlləri olan üç kateqoriya FMCG şirkətlərini müəyyənləşdirib.
Nielsen beynəlxalq araşdırma şirkətinin tədqiqatlarına görə Covid-19-un yayılması ilə əlaqədar FMCG şirkətləri müxtəlif problemlərlə üzləşirlər. Bunların da ən başlıcası rəfdə malların mövcudluğunu və effektiv böhran əleyhinə təchizat zəncirinin idarə edilməsidir. Bəzi şirkətlər üçün bu istehlek tələbinin sıçrayışı, bəziləri üçün satışların azalması ilə əlaqələndirilir. Nielsen, EEMAE bölgəsində (Şərqi Avropa, Rusiya, Türkiyə, Afrika, Orta Şərq) Satış Performansının rəhbəri Nielsen Terrence Collet, tez bir zamanda bazara adaptassiya və yeni şərtlərə uyğunlaşmaq ilə bağlı qiymət, promosyonlar və çeşidlərlə əlaqədar məsələlərin necə tez həll ediləcəyindən bəhs edib
Pandemiya dövründə istehlakçıların tələskənliyini və prioritet olan məhsulları ilk növbədə alaraq ehtiyyat üçün yığdırları nəzərə alınsa, bir çox ölkələrdəki pərakəndə satıcılar promo kampaniyaları məhdudşalşdırmaqla alış-verişə məhdudiyyətlər qoydular və toplu alışları minimuma endirmək üçün promosyonları kəsdilər. Bundan əlavə, əksər pərakəndə satıcılar və istehsalçılar əsas kateqoriyalarda ən çox satılan məhsullara yer ayırmaq üçün məhsul çeşidlərini nəzarətdə saxlayırlar. Bəzi hökumətlər hətta düyü və maskalar kimi əsas kateqoriyaların ixracatını müvəqqəti olaraq qadağan etdi.
Bundan əlavə, pandemiya müddətində şirkətlər üçün bazardakı gündəlik davranışlardan başqa məsələlərə diqqət ayırması və köklənməsi çox çətin oldu.
Buna baxmayaraq, bəzi pərakəndə satış şirkətləri və FMCG istehsalçıları böhrandan sonrakı dövrdə fəaliyyət planı hazırlamaq üçün xüsusi qruplar yaratdılar ki, bu da əlbətdə məqbuldur. Çox yaxın gələcəkdə istehsalçılar və pərakəndə satıcılar pərakəndə satış və FMCG sənayesində bir “yüklənmə” ilə qarşılaşacaq. Lakin bu şərtlərdə proaktiv və vaxtında görülən tədbirlər, bazarda öz aktuallığını qorumağa və artırmağa imkan verəcəkdir.
Əksər istehsalçılar yeni istehlakçı vərdişlərinə uyğunlaşmaq üçün məhsullarını yenidən mövqeləndirməyə çalışacaqlar. İstehlakçılar getdikcə daha çox FMCG məhsullarının keyfiyyət, səmərəlilik, şəffaflıq və texnoloji xüsusiyyətlərini özündə birləşdirməsini və ya cəmləməsini tələb edəcəkdir.
Üstəlik, hər kateqoriyanın öz yanaşması zərurəti yaranacaq. FMCG kateqoriyalarını üç böyük qrupa bölməklə bu yanaşmaları təsvir edə bilərik:
- Covid-19 dövründə artan tələblə üzləşən kateqoriyalar. Artan tələbin böhrandan əvvəlki səviyyədən yüksək qalması ehtimalı var – dezinfeksiya məhsulları, vitaminlər, təmizləyici məhsullar, antiseptik jellər, əl sabunu və digər dezinfeksiyaedicilər;
- İstehlakçıların ehtiyyat üçün aldıqları və qısa müddətdə tələbin artdığı və yüksələn kateqoriyalar. Onlara olan tələbin böhrandan əvvəlki səviyyələrə qayıtması ehtimalı var – makaron, konservlər, tualet kağızı, şorba, düyü və digərləri;
- Covid19 böhranı dövründə satışların azalması ilə üzləşən kateqoriyalar- kosmetika, içki, impuls kateqoriyaları və sair.
Mütəmadi tələblə qarşılaşan məhsul kateqriyaları bazarda qalacaq.
Bu kateqoriyalardakı istehsalçılar üç sahədə mümkün qədər tez hərəkət edəcəklər:
Yeni bazar şəraitində artan tələbatı ödəmək üçün məhsul və kateqoriyalarının bazarda genişləndirilməsi. distribüssiyanın genişləndirilməsi ən çox müasir ticarətdə müzakirə edilsə də, ənənəvi ticarətdə genişləndirilmək, satış işçilərinin sayını artırmaqla (və ya güclü yerli distribyutorla işləməklə) daha çox səy tələb edəcəkdir. Pareto (80/20) qanununa nail olmaq – məsələn, məhsulların bir kateqoriyanın satışlarının 50% -ni təşkil edən satış məntəqələrinin 20% -də satılması bazarın sürətlə nüfuz etməsi üçün vacib olacaqdır. Həm istehsalçılar, həm də pərakəndə satıcılar bu kateqoriyaların mağazadakı mövcudluğunu genişləndirmək üçün imkanlar axtaracaqlar – bu da öz növbəsində genişlənmiş məkanı tuta bilən, düzgün SKU sayının müəyyənləşdirilməsini, məhsulun mağaza növü və coğrafiyasına uyğunlaşdırılması və nəticədə pərakəndəcilərə promosyonları minimuma endirərək müəyyən bir kateqoriya üçün satışları artıran planogramlar inkişaf etdirməyə kömək edəcəkdir.
İstehsalçılar böhrandan çıxdıqda, pərakəndəçilərlər əlaqələrini getdikcə daha çox möhkəmləndirəcəklər, İlk növbədə out-of-stock vəziyyətə sürətli cavab verəcəklər. Bu şirkətlər ənənəvi ticarətdə distribussiyanıı genişləndirdikcə, rəqibləri kənarllaşdırmaq üçün “loyallıq proqramları” tətbiq etmək istəyəcəklər. Satış qruplarının nəticəyə əsaslanmış performans üçün mükafatlandırılması bir şərt olacaq.
«Karantin” məhsullarının alınması səbəbindən qısa müddətdə böyüyən kateqoriyalar
Bu kateqoriyalar, çox güman ki, Covid-19-dan sonrakı ilk aylardan istifadə etməklə təşviqat (promo kampaniyalar) strategiyalarını yenidən nəzərdən keçirəcəklər. Karantin dövründə bu kateqoriyalardakı satış zirvələri ilə, istehsalçıların illik satış hədəflərini artıqlaması ilə yerinə yetirdikləri və bu səbəbdən də kateqoriyasındakı promosyon strategiyasını, qiymətlərini tamamilə yenidən düşünməyə və 2020-ci il ərzində qazancı artırmaq üçün çalışmağa imkanları var. – satış hədəflərinə xələl gətirmədən. Bu kateqoriyadakı bir çox istehsalçı illərdir iştirak etdikləri promosyon yarışını necə dayandıracağına dair düşünürdülər. Artıq onlar üçün bu problemi həll etməkdən ötrü vaxt imkanı yarana bilər.
Covid19 böhranı dövründə satışlarda azalma ilə üzləşən kateqoriyalar
Bu kateqoriyada fəaliyyət göstərən istehsalçılar bazar bərpa olunduqca çox mübarizə aparmalı olacaqlar. Ümumiyyətlə pərakəndə satışları üzərində güclü təzyiq altında olacaqlar və rəqabətdən sıxışdırılmamaları üçün güclü arqumentlərə ehtiyac duyacaqlar. Eyni zamanda pərakəndə satış və istehsalçılar ilin birinci yarısında vəziyyəti kompensasiya etməyə çalışacaqlarına görə promosyonların səviyyəsi artacaq. Nəticədə, istehsalçılar öz kateqoriyalarına olan marağı bərpa etmək üçün çalışacaqlar, lakin kateqoriya liderləri kommunikassiyanı müəyyən bir məhsula yatırım etmək əvəzinə, bütün kateqoriyaya yatırım üzərində quracaqlar.
